1964 yılında Amerika'da Kitty Genovese isimli kız sokak ortasında saldırıya uğramış, bıçaklanmış ve ölüme terkedilmiştir.

1964 yılında Amerika'da Kitty Genovese isimli kız sokak ortasında saldırıya uğramış, bıçaklanmış ve ölüme terkedilmiştir. Saldırı en az 38 görgü tanığının varlığında yarım saat sürmüş ve bu tanıklardan hiçbiri (gerek bulaşmak istemediklerinden gerek başkalarının aradığı yanılgısına düşerek) duruma müdahale etmemiştir.
Seyirci kalma etkisi diye bahsedilen bu psikolojik olgu “nasıl olsa birisi yardım eder, bir dünya insan var" mantığına büründüren psikolojik etkidir aslında kısaca. Bir olay anında yapılacak bir eylemi başkasına yükleme, sorumluluktan kaçınmak için yapılan ya da bur durumda yapılmayan eylemler.
Sosyal medyada geçirilen süre miktarı her geçen gün fazlalaştıkça şahit olduğumuz olaylarda aynı oranda yükselmekte.
Her geçen gün Dünyada işlenen binlerce suç olmasına karşın bunlara yeterince tepki de veren yüzbinlerce insanda var tabi klavye başında.
Ama savundukları düşünceleri eyleme döken insan sayısı yok denilecek kadar da az maalesef.
Afrika’daki milyonlarca aç insan, basit medikal araç gereçlere bile ulaşmakta güçlük çeken aynı oranda yine insan. Kimileri temiz su kaynaklarına ulaşmakta güçlük çekerken bazıları ise etnik çatışmaların, görüş ayrılıklarının arasında kaybolup gidiyor.
Geçenlerde yaşanan çok üzücü bir olay dünya gündemine oturdu ne yazık ki. Bir polis memuru yaptığı aşırı ve acımasızca müdahalesi sonucu George Floyd’un ölümüne neden olmuştu.
Amerika’da haftalardır süren eylemlerin bir başlangıcı olan bu talihsiz olay başlarda aynı etnik grupların katılımıyla gerçekleşse de ülkede ve küresel çapta milyonlarca destekçi buldu.
Etik kaygılar dışarıda bırakılıp düşünüldüğünde insanlar adeta bir cinayete kurban gitmiş bir vatandaş için sokaklara dökülüp mevcut hükümeti, polisin aşırı güç kullanmasını ve yetkilerini kötüye kullanmasının sonuçlarını kendi bildikleri yöntemlerle eleştirdiler.
Ama toplumların buna hazır olması mı gerekir ya da kendi tarafında olan insanlarla daha kolay buluşabilmelerimi etkili olmuştur bilinmez. Belki de liberal toplumların sonucu olan bir durumdur.
Bu duruma sosyal medyadan da destek içeren milyonlarca tweet atıldı mesela.
Seyirci kalma etkisini en çok hissedildiği bir olay.
Yer Afganistan sene 2015!
Ferhunde, bağnazca ataerkil bir toplumda korkusuzca eleştiri yapabilme düşünebilme bu yola canını bile ortaya koyabilecek Ferhunde… Ki koydu da!
O, insanları çeşitli dertlerden kurtulmaları sağlayacak muskalar, yazmalar satan bir dolandırıcıya karşı durmuş, yaptığının bir aldatmacadan ibaret olduğunu özgürce bağırmıştı. Ama dedik ya bağnazca bir ataerkil toplum muska satıcısının bir erkek olması ve Ferhunde için Kuran yaktı dine hakaretler etti gibi yaftalar yapıştırarak acımasızca linç edilerek öldürülmesine neden oldu. Yapılan eylemler yerelden öteye geçemedi küçük gruplar.
Ve tüm Dünya seyirci kaldı!
Her gün yitirilen onlarca cana karşıda kalmaya devam etti.