Bu dünyadan göç edenlerin – kaybettiğimiz arkadaşların, dostların, akrabaların, eşlerin yokluklarından oluşan ıstıraplarını hem yaşar hem eksikliklerini sık sık duyar, bazen gözyaşı bazen dua ile anarız
Sene-i devriye (yıldönümü) diye söylediğimiz tamlamayla, kaybettiğimiz değerlerimiz gözümüzden gönlümüze mi aktı ? evet…
Bu güzel söyleyiş, Türkmenler’de ölüp gidenler için söylenir, hissedilen acılı AN-LAR,Türkçenin güzelliğiyle hafifletilir… Somut olarak görünenler, aramızdan ayrılınca soyut (görünmez) hale gelince, bu başlık yerine tam oturuyor… Bir de “devr-i daim” (daima devreden-sürekli dönüş) söyleyişi de Çanakkale Türkmenler’inde ölen kişi için başsağlığı yerine kullanılır…
Klâsik söylemle “ Allah rahmet eylesin, taksiratını (kusurlar-suçlar) affettsin, RUHU HUZUR (şad olsun),bulsun,mekânı cennet (uçmağ-sonsuza kadar yaşanacak yer) olsun; denmekteve kabul görmektedir. “Toprağı bol olsun” ifadesi de söyleniyor, ama bu ve buna benzer söylemler kültürel yapımızda çok oturmadı, bu daha çokgayr-i müslimler için söylenmektedir...
Müslüman olmayanları da üzmeden “herkes, dinince dinlensin !” demek daha nezaketli olur mu ? tartışmak gerek…
“Işıklar içinde olsun” söylemi de “nur içinde olsun” yerine söyleniyor, ama tutmadı.!?..
SAKLAYIVEMEK (gömmek)fiili, halkarasında bilhassa Çanakkale’deki Kazdağı Yörükleri tarafından birleşik fiil olarak çok sık kullanılır. Bu fiilin kullanışını Ayvacık halkından bir teyzemiz, eşinin ölümünü bize anlatırken:
---Hayrettin be oğlum, amcan gözüme bakaken dıngılıvemesin mi !?..--- Uyudu mu?
--- Yooo,ölüvedi. ---- Siz ne yaptınız?----SAKLAYIVEDİK !...
Burada, dıngıl-mak (uyumak-ölmek),saklayıvemek (gömmek), anlamında kullanıyor… Saklamak fiiliyle, “ölüyü-gömmek”İç-Anadolu kültürüne göre ölümü çok hafife almak, gibi görünse de, yukarıda karşılıklarını verdiğim, SAKLAMAK fiilinde İSTENİLDİĞİ zaman o yerden çıkarılacaktır; anlamı taşır, yanımızda-yakınımızda demektir.
Gömmek-saklayıvemek gibi fiilleri kullanabiliriz, ama bir gün başka bir dünyada buluşabilmek adına, saklayıvemek birleşik fiilini,dönmeyeceklerini bilsek de kullanmak hem beklentimizi diri hem de özlemimizi sıcak tutar diye daha anlamlı gibi geliyor bize, burada siz okuyucuların bakış-düşünüş açısı da önemli…?!
“Gözümüzden gönlümüze”akanEŞİM Mebrure Hanımı, aramızdan ayrılışının 6.yılındarahmetle-özlemle, saygıyla anıyor; her aileden kaybettiklerimize RUH HUZURU diliyorum… Çanakkale’den SEVGİLER…19.02.2025 Dr. Hayrettin Parlakyıldız / Akademisyen, Araştırmacı-Köşeyazarı
