1964 - Jean-Paul Sartre Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı ama ödülü geri çevirdi.

1964 - Jean-Paul Sartre Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı ama ödülü geri çevirdi.
Tarihte bugün, inanılmaz bir bilgi...

Sartre ile çok genç yaşta tanıştım ve anında beni büyüledi. Beni uzun bir süre boyunca içinden çıkamadığım bir varoluş serüvenine sürüklemişti Bulantı isimli eseriyle... Daha sonraları ben de varoloşçuluk akımında etkilenerek, hayat görüşümü şekillendirmiştim. Zor dönemlerdi. Sartre, düşünceleriyle çağ açan, muhteşem bir düşünürdü ancak onu daha da muhteşem yapan bir şey varsa o da, düşüncelerinin arkasında sağ gibi durmasıydı. Görüşler değişir tabii ki insandan insana... Fakat bu tarz duruşlar bana hep bir edebiyat öğretmenimin anlattığı ve Voltaire'e ait olduğu iddia edilen -kesinliği kanıtlanmamış bir hikayedir bu lakin buna takılmayalım çünkü anlatmak istediğim şeyi tam olarak ifade eden bir efsanedir de - “Fikirlerinize Katılmıyorum Ama Fikirlerinizi İfade Edebilmeniz İçin Canımı Bile Veririm” sözünü aklıma getirir.

Sartre Kimdir?
Jean-Paul Sartre (tam adı: Jean-Paul Charles Aymard Sartre) (d. 21 Haziran 1905, Paris - ö. 15 Nisan 1980, Paris), ünlü Fransız yazar ve düşünür. Felsefi içerikli romanlarının yanı sıra her yönüyle kendine özgü olarak geliştirdiği Varoluşçu felsefesiyle de yer etmiş; bunların yanında varoluşçu Marksizm şekillendirmesi ve siyasetteki etkinlikleriyle 20. yüzyıl'a damgasını vuran düşünürlerden biri olmuştur. Sartre, bir anlatıcı, denemeci, romancı, filozof ve eylemci olarak yalnızca Fransız aydınlarının temsilcisi olmakla kalmamış, özgün bir entelektüel tanımlamasının da temsilcisi olmuştur.

Sartre Neden Nobeli Reddetti?
le figaro gazetesinin 23 ekim 1964 tarihli sayısına bir mektup göndererek, ödülü reddetmesinin yol açtığı sıkandal için özür dilemiş. Ödüllerin kime gideceğini belirleyen swedish academy'nin karar verdikten sonra değişiklik yapmadığından haberi olmadığını, ancak daha önceleri kurula metuplar yazarak ödülün kendisine verilmesini engellemeye çalıştığını belirtmiş. Mektubunda, amacının asla akademi'yi ya da ödülü küçümsemek olmadığını, kendi kişisel ve nesnel görüşleri sebebiyle ödülü kabul etmeyeceğini belirtmiş.

kişisel sebeplerine gelince, Sartre, bir yazarın görevi ne olmalıdır anlayışı doğrultusunda göre resmi ödülleri her zaman reddettiğini, bu yüzden nobel'i reddedeceğinin de önceden tahmin edilmesi gerektiğini açıklamış. Aynı nedenlerden dolayı frankofon dizbağı legion of honour'u geri çevirdiğini ve college de france'da görev almayı da reddettiğiini, hatta kendisine önerilse ordera lenina'yı bile reddedeceğini eklemiş. Sartre'a göre bir yazarın resmi kurumlarca bahşedilen böyle bir ödülü kabul etmesi, onun kişisel hedeflerini ödül veren bir kuruma göre yönlendirmesi anlamına geliyormuş, her şeyden önce, bir yazarın kendisnin bir 'kurum'a dönüştürülmesine izin vermemesi gerektiğine inanıyormuş.

Sartre, nesnel nedenleri arasında, doğu ve batı arasındaki kültürel alışverişin insanlar ve kültürler arasında, herhangi bir kurumun aracılığı olmadan yapılması gerektiği tezini öncelikli neden olarak göstermiş. ayrıca, sartre'a göre, geçmişteki ödüllerin dağıtımı da her ideoloji ve ulustan yazarları eşit bir şekilde temsil etmemekteymiş. ödülü kabul etmesinin haksız yorumlara yol açabileceğini düşünüyormuş.

Sartre resmi açıklamasını isveç halkından özür dileyerek bitirmiş.