Sarıçay’da yapılması gündemde olan dip taramasına ilişkin önemli uyarılarda bulunan Tonka, asıl sorunun çayın yıllar içinde doğal yatağından uzaklaştırılması olduğunu savundu. Tonka, Sarıçay'ın orijinal yatağının geri kazandırılması çok önemli olduğunu vurguladı.
“Sarıçayın Doğal Yapısı Bozuldu”
Çanakkale’de yıllardır tartışma konusu olan Sarıçay’ın yapılması planlanan dip taraması ile yine gündeme geldi. Sarıçay'ın hem geçmişte hem de bugün maruz bırakıldığı uygulamalar sebebiyle doğal yapısını kaybettiğini belirtenÇanakkale Çevre ve Doğa Dernekleri Federasyonu Başkanı Bünyamin Nami Tonka Sarıçay’ın doğal akışında dip kısmının kumdan oluştuğunu, toprak ya da yoğun bitki örtüsünün bulunmadığını belirterek, “Sarıçay, binlerce yıl boyunca kendi doğal düzeni içinde akan bir suyolu. Ancak 1970’li yıllardan itibaren insan eliyle yapılan müdahaleler çayın doğal yapısını bozdu” dedi. Tonka, 1970’lerden bu yana Sarıçay’ın çeşitli bölgelerinde çöp ve hafriyatla doldurma yapıldığını belirterek şu örnekleri paylaştı: Bugünkü havaalanı idari binalarının bulunduğu alanın bir dönem şehir çöplüğü olduğunu hatırlattı. Küçük Sanayi Sitesi’nin Sarıçay’a bakan bölümünün yıllarca aşağı kotta olduğunu ve bu alanın da zamanla çöp ve hafriyatla doldurulduğunu söyledi. Çanakkale Belediyesi ile DSİ arasında yapılan protokol sonrası, eski belediye binasının bulunduğu yerden Çevre Yolu’na kadar olan bölümün inşaat artıkları ve molozlarla doldurulduğunu, burada çayın içerisindeki ağaçların aslında eski akış sınırını belirlediğini ifade etti.
"Sarıçay, Bugün 50 Metreküp Bile Su Taşıyamıyor"
belediye ve özel işletmeler tarafından yapılan dolguların Sarıçay'ın su kapasitesini büyük ölçüde düşürdüğünü ifade eden Tonka “En az 200 metreküp su akışı olması gereken Sarıçay, bugün 50 metreküp bile su taşıyamıyor. Çevre Yolu Köprüsü’nden Çan yolu yönüne kadar birçok işletme çayın doğal yatağına müdahale etti. Bu bölgede çayın akış alanı bazı yerlerde 3–5 metreye kadar daralmış durumda. Bu daralmanın hem taşkın riskini artırıyor hem de çayın potamolojisini (akarsu bilimi), hidrolojisini ve sediman düzenini bozuyor. Havaalanı tarafından Saraycık yönüne gidilen ilk dere yatağı bölgesinde yüz kamyonu dolduracak kadar deniz kabuğu birikimi var. Bu alan fiilen çöplük konumunda Sarıçay önce orijinal yatağına kavuşturulmalı. Dolgular kaldırılmadan yapılacak dip taraması sadece geçici bir çözüm olur. Ana sorun, çayın yıllardır daraltılmış olmasıdır” Sarıçay’ın doğal sınırlarına geri çekilmesi, ardından bilimsel yöntemlerle bakım ve koruma çalışmaları yapılması gerekiyor." dedi.
