Osmanlı tarihinin en başarılı deniz komutanlarından biri olan Cezayirli Hasan Paşa, Akdenizde elde ettiği başarılarıyla tarihe iz düşmüştü. Gelibolu doğumlu olan Osmanlının görkemli komutanı yanında gezdirdiği aslanı dolayısıyla Aslanlı Paşa olarak da anılıyor. Çanakkale savunmasında önemli yapıtları bulunan Hasan Paşa, çevrede oluşturduğu özel mülklerle de adından söz ettirdi. Çanakkale’de ikamet ettiği zamanlarda Yerkesiği Hasan Paşa Çiftliği Vakfı adı altında bir Vakıf Köyü kurarak çnemli kazanımlar elde eden Hasan Paşa’nın günümüze kadar ayakta kalan en çnemli yapıtı ise Ezine İlçesi sınırları içerisinde kalan Hasan Paşa Av Köşkü oldu.
Çanakkale’nin stratejik önemine değinmek amacıyla kaleme aldığı 30 kitabının tamamında Çanakkale’ye yer veren Tarihçi Yazar Ahmet Kaşıkçı, yazdığı ‘Aslanlı Paşa’ adlı kitabıyla da Cezayirli Hasan Paşa’nın Çanakkale Boğazını savunmak için yaptığı çalışmalara yer verdi. Uzun yıllar Öğretmenlik yaptıktan sonra Özellikle Çanakkale’nin tanıtımı için çalışmalar yürüten ve Alan Klavuzu olarak faaliyet gösteren Ahmet Kaşıkçı, yeniden restore edilecek Cezayirli Hasan Paşa Köşkü için de rehber olacak açıklamalarda bulundu. Kaşıkçı, açıklamasında yine tarih vurgusu yaparak “Osmanlı Beyliğinin Devlet olma aşaması bu topraklarda gerçekleştiği gibi, Cumhuriyetin temelleri de Anafartalar Savaşı ile burada atılmıştır. Bu toprakların değerini bilen, Şehzade Süleyman, Fatih Sultan Mehmet, Hatice Turhan Sultan ve Mustafa Kemal gibi isimler, ebediyen tarihe geçmiştir. Bu topraklarda tarihe geçen isimlerden biri de Hasan Paşa olmuştur” dedi.
Önemi hiç bilinmedi
Yazdığı ‘Aslanlı Paşa’ kitabıyla Hasan Paşa’nın Çanakkale’de yürüttüğü faaliyetlere değinen Tarihçi Yazar Ahmet Kaşıkçı, bu günlerde yeniden restore edilecek köşkün tarihi için de önemli açıklamalar yaptı. Kaşıkçı “Deniz Kuvvetleri komutanlığı tarafından Ali Rıza İşipek'e yazdırılan kitapta Cezayirli Haan Paşa’nın Gelibolu'da doğduğu yazılıdır Bu toprakların stratejik önemini kavrayan bir dahi görüşüyle Kaptanı Derya olduktan sonra, öncelikle burada konuşlandırılacak olan Osmanlı Donanmasının ihtiyacını karşılamak üzere, Yerkesiği Hasan Paşa Çiftliği Vakfı adı altında bir Vakıf Köyü kuruyor. Ardından 1773-1776 yılları arasında gözetleme yapmak ve av köşkü olarak kullanılmak üzere, bu yapı inşa ediliyor. Hatta,1.Abdülhamit'in kız kardeşi Emine Sultan ile evlenince onun adını taşıyan bir su değirmeni yaptırıyor. Tarihimize çok değer vermediğimiz iççin av köşkü maalesef atıl kalmıştır. Ben, her yeni gelen boğaz komutanını oraya götürüp önemini aktarmıştım. Artık usandım. O nedenle Aslanlı Paşa'yı yazdım” diyerek yazdığı eserin tarihsel önemine değindi.
Tarih ve turizm açısından çok önemli
Troya Müzesi Başkanlığında yürütülecek kazı çalışmalarıyla Osmanlı sivil mimarisinin bölgede ayakta kalan tek örneği olan Cezayirli Hasan Paşa Köşkü’nün kültürel mirasa kazandırılması hedeflenirken, turizm kadar tarihi de gün yüzüne çıkarılmış olacak. Turizm kadar tarihi önemi de büyük olan köşkün önemine de değinen Ahmet Kaşıkçı “Turizm açısından, bir Troia, Sigeion, A.Troas, hatta Gelibolu Yarımadası kadar önemli.. Çünkü, dünyanın en stratejik önemini vurgulayacak” ifadelerini kullandı.
