Klima çarpması modern yaşamın vazgeçilmez bir parçası olan klima kullanımına bağlı ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Sıcak havalarda serinlemek amacıyla kullanılan klimaların yanlış kullanımı sonucunda vücut ısısının düzenlenmesinde bazı sorunlar ortaya çıkabilir. Ortam fazla soğuk olduğunda vücut ısı değişikliklerine uyum sağlayabilmek için ekstra bir çaba sarf etmek durumunda kalır ve bu durumun neticesinde baş ağrısı, halsizlik, baş dönmesi ve vücut ısısında dengesizlik gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Klima çarpmasının nedenlerinin doğru anlaşılması bu durumdan korunmaya yardımcı olabilir.
Klima Çarpması Nasıl Olur?
Klima çarpmasının en önemli nedenlerinden bir tanesi klimanın yanlış kullanımıdır. Klima çarpmasına neden olan başlıca faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Aşırı soğutma: Normal şartlarda canlıların metabolizması ısı üretimi ve ısı kaybı arasında bir dengede çalışır. Klima çarpmasının en yaygın nedenlerinden bir tanesi klimayı olması gerekenden düşük sıcaklıklarda çalıştırmaktır. Klimalar iç mekanları serinletmek için ihtiyaca uygun kullanıldığında insanların rahatlamasını sağlayan cihazlardır. Bununla birlikte ihtiyacın ötesinde aşırı soğuk bir ortama maruz kalmak vücudun ısı dengesinin bozulmasına neden olabilir.
Nem dengesinin bozulması: Uzun süreli klima kullanımının bir diğer olumsuz etkisi ortamın nem dengesinin bozulmasıdır. Nem dengesinin bozulmasına bağlı olarak hava kuruluğu ortaya çıkabilir. İnsan sağlığı için bulunulan ortamın nem seviyesinin belirli bir aralıkta olması önemlidir. Araştırmalar klima kullanılan ortamlarda ortalama %50 bağıl nemin olması gerektiğini belirtir. Klima kullanımıyla birlikte havadaki nem seviyesinin düşmesi ve ortamın kuruması gözlerde ve üst solunum yollarında tahrişe neden olabilir. Ek olarak uzun süreli klima kullanımı sonucunda ortamın nem dengesinin bozulması dehidrasyon (sıvı açığı) yol açabilir, buna bağlı olarak ağızda, gözlerde kuruluk, susuzluk hissi gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Klimanın yanlış kullanımı: Klima çarpmasının bir diğer önemli nedeni de klimanın yanlış kullanılmasıdır. Klima kullanırken klima ayarlarının ortamın ideal sıcaklık ve nem seviyesine göre ayarlanması gerekir. Ek olarak klimadan gelen havanın doğrudan vücuda yönlendirilmemesi, klimanın karşısında uzun süre durulmaması ve serinlemenin dengeli bir şekilde sağlanması da önemlidir.
Klima temizliğinin düzenli yapılmaması: Klimanın düzenli olarak temizlenmemesi de klima çarpması riskini artırabilir. Düzenli olarak temizlenmeyen veya değiştirilmeyen filtreler iç ortam hava kalitesinin bozulmasına ve sağlık sorunlarına yol açabilir.
Klima Çarpması Belirtileri Nelerdir?
Klima çarpmasının belirtileri kişiden kişiye değişiklik göstermekle birlikte baş ağrısı, burun akıntısı, öksürük ve yüksek ateş gibi semptomlara klima çarpması durumunda sık karşılaşılır. Bu belirtiler grip ve soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu enfeksiyonları belirtilerine benzerlik gösterdiği için klima çarpması sıklıkla diğer sağlık sorunlarıyla karıştırılabilir. Klima çarpması durumunda görülebilecek başlıca belirtiler şunlardır:
Yüksek ateş: Klima çarpmasının en yaygın rastlanan belirtilerinden biri yüksek vücut ısısıdır. Ani ısı değişimi karşısında insan vücudunda bazı değişiklikler meydana gelir. Buna bağlı olarak titreme, ellerde ve ayaklarda üşüme, yüksek ateş gibi şikâyetler görülebilir.
Baş ağrısı: Klima çarpmasının bir diğer önemli belirtisi de baş ağrısıdır. Klima ortamının neden olduğu düşük nem seviyesi baş ağrısına yol açabilir. Ek olarak bazı araştırmalar bakımı yapılmayan klimaların da baş ağrısına neden olabileceği göstermektedir.
Halsizlik: Klima çarpmasıyla birlikte halsizlik ve yorgunluk hissi ortaya çıkabilir. Vücut aşırı ısı değişimiyle mücadele etmek için fazladan enerji harcamak zorunda kalabilir, bunun neticesinde halsizlik ve yorgunluk ortaya çıkabilir. İlave olarak dehidrasyon sonucu sıvı ve elektrolit dengesinin bozulması da halsizliğe neden olabilir.
Yukarıda sayılanlara ek olarak klima çarpması durumunda nefes darlığı, öksürük, burun tıkanıklığı, kas ve eklem ağrıları gibi semptomlar da ortaya çıkabilir.
Klima Çarpması Nasıl Teşhis Edilir?
Klima çarpması belirtilerinin soğuk algınlığı veya grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarının belirtileri ile benzerlik göstermesi teşhisi zorlaştırabilir. Bu nedenle uzman doktorlar yüksek ateş, baş ağrısı gibi belirtilerle gelen hastalarda öncelikle diğer sağlık sorunlarını elemek için bazı tetkikler yapar. Bu tetkikler sonucunda hastanın şikâyetlerinin viral bir enfeksiyondan kaynaklanmadığı ortaya çıkarsa doktor hastanın klima kullanımı ile ilgili geçmişini inceler. Klima çarpmasını teşhis edebilecek bir laboratuar testi yoktur. Bununla birlikte uzman doktor klima çarpmasından şüphelenirse dehidrasyon riskine karşı bazı tahliller yapılmasını isteyebilir.
Klima Çarpması Nasıl Tedavi Edilir?
Günümüzde klima çarpmasının tedavisinde kullanılan spesifik bir tedavi yöntemi yoktur. Klima çarpmasının tedavisinde temel prensip semptomları hafifletmek ve hastanın rahatlamasını sağlamaktır. Klima çarpması durumunda uygulanabilecek başlıca yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
Klima çarpması durumunda öncelikle hastanın serin ve rahat bir ortamda dinlenmesini sağlamak önemlidir. Hastanın bulunduğu ortamın ısı ve nem dengesinin iyi ayarlanması önemlidir.
Klima çarpmasının en önemli risklerinden biri dehidrasyon yani vücutta sıvı açığı oluşmasıdır. Bu nedenle klima çarpması şüphesi olan durumlarda hastanın yeterli miktarda sıvı alması sağlanmalıdır. Şiddetli dehidratasyon durumunda hastanın hastaneye yatırılması gerekebilir.
Baş ağrısı ve yüksek ateş gibi semptomları hafifletmek için uzman bir doktor kontrolünde ağrı kesici ve ateş düşürücü özelliği bulunan ilaçlardan faydalanılabilir.
Ilık duş almak yüksek ateş gibi semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Klima çarpması durumunda sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen gösterilmesi önemlidir. Bağışıklık sistemine olan katkıları ile bilinen vitamin ve mineral bakımından zengin gıdaların tüketilmesi semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Klima Çarpmasını Önleme Yolları
Klima çarpması yaz aylarında sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bazı önlemler alarak klima çarpmasından korunmak mümkün olabilir. Klima çarpmasını önlemeye yardımcı olabilecek önerilerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Klimayı 21-22 derece 2 saat çalıştırıp ardından kapatmak hava kalitesinin bozulmasını ve klima çarpmasını önlemeye yardımcı olabilir.
Klimadan gelen havayı doğrudan vücuda yönlendirmekten, klima karşısında oturmaktan veya yatmaktan kaçınılması klima çarpmasını önlemeye yardımcı olabilir.
Düzenli aralıklarla klima filtrelerinin değiştirilmesi ve klima bakımının yapılması ortamın hava kalitesinin bozulmasını önlemeye yardımcı olabilir.
Klima kullanımı ortam havasının nem dengesinin bozulmasına neden olabilir. Uzun süre klima çalıştırılan ortamlarda ortamın havasını nemlendiren cihazlar kullanılması klima çarpmasından korunmaya yardımcı olabilir.
Klimanın yanlış kullanımına bağlı ortaya çıkan dehidrasyon riskini azaltmak için bol sıvı tüketilmesi önerilir.
Klima önerilen süre boyunca çalıştırıldıktan sonra kapatılmalı, bulunulan ortamın camları açılarak temiz havanın içeri girmesine izin verilmelidir.
Klima kullanımının sağlık açısından bazı riskleri vardır. Bununla birlikte önerilen şekilde kullanmaya dikkat edilmesi ortaya çıkabilecek riskleri azaltmaya yardımcı olabilir. Klima çarpmasının belirtileri üst solunum yollarını tutan enfeksiyon hastalıkları belirtileri ile benzerlik gösterir. Bu nedenle boğaz ağrısı, öksürük, yüksek ateş, burun tıkanıklığı gibi belirtiler ortaya çıktığında vakit kaybetmeden alanında uzman bir doktora danışılması önemlidir.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr
