Çanakkale’nin Lapseki ilçesine bağlı Umurbey beldesinde, ihracat yapılmayan ve alıcı olmaması nedeniyle şeftalinin 2 TL’ye meyve suyu şirketlerine satılması sonrası büyük beklenti için giren üreticinin tepkisini çekti. Meyve suyu şirketlerinin 2 TL’ye aldığı şeftaliden elde edilen meyve sularının 3 katına fiyatla satıldığını belirterek duruma tepki gösteren Çanakkale Ziraat Odası Başkanı İsmail Kaya, “Geçtiğimiz sene 2 TL’ye alıyordun, meyve suyunu da bu fiyata satıyordun. Market rafındaki fiyatı 3 katına çıkardın ama benim üreticimden meyve suluk şeftaliyi geçen seneki fiyatından neden alıyorsun?’ diye sorgulanmalı. Bu ülkenin Tarım ve Orman Bakanlığı yok mu, bu şehirde İl Tarım ve Orman Müdürlükleri, konunun diğer muhatapları neyse artık, onlar yok mu, bu neden sorgulanmıyor. Bunlar sorgulandıktan sonra, meyve suyu üreticisi de bu fiyatları, satmış olduğu meyve suyu fiyatlarına göre güncellemelidir” dedi.
Çanakkale’nin Lapseki ilçesine bağlı Umurbey beldesinde toprak yapısı ve rüzgarın etkisiyle daha lezzetli yetişen, iç pazarda olduğu kadar yurt dışında da büyük rağbet gören ve Coğrafi İşaret Belgesi alan şeftalinin üreticileri isyan ediyor. Şeftali kasasının fiyatı 4 ile 6 TL, viyollerin ise 1 TL olduğu bölgede ihracat olmaması ve alıcısı bulunmayan şeftalilerin, üreticiler tarafından meyve suyu firmalarına 2 TL’den satılmasına Ziraat Odası Başkanı İsmail Kaya tepki gösterdi.
LAPSEKİ ŞEFTALİSİ COĞRAFİ İŞARETLİ BİR ÜRÜN
Şeftali üreticisinin zor bir süreçten geçtiğini belirten Ziraat Odası Başkanı İsmail Kaya, 10 gün önce durumun bundan farklı olduğunu söyledi. Güzel giden şeftali hasadı ve pazarlama aşamasında yaşanan sorunlarda herkesin payı olduğunu belirten Kaya, “Satış ve pazarlama noktasında sıkıntılar yaşanırken, birileri çıktı ve üreticinin emeğini çöpe attı. Henüz 5 ay önce Coğrafi İşaret almış olan şeftaliden bahsediyoruz. 15 gün önce iyi giden ürün, bir anda yerle bir oldu. Bunu biz bu hale getirdik. Konunun muhatabı kurumlara buradan sesleniyorum. Bu ürünün fiyatının, para kazanılabilir durumda olabilmesi için ihracat kapılarının çalışabiliyor olması gerekiyor. Ama bizim o kapılarda çalışan bürokratlarımız ne yazık ki bizim işimizi zorlaştırıyor. İhracata gidecek ürüne engel olan bürokratlarımız var. Bazı tahlillerde sorunlar çıkarılıyor. İhracata hızlı bir şekilde gitmesi gereken malın önüne engel konulması demek, burada malın yığılması ve iç piyasada kalması anlamına geliyor. İç piyasaya gitmesini kabul ettik diyelim, meyve suyu sanayicisi geçen sene 2 TL’ye aldığı şeftaliyi bu sene yine 2 TL’ye alıyor. Ama sattığı meyve suyu, geçtiğimiz seneden bu yana 3 katı fiyat artışı gösterdi. Herkes kendi çıkarını düşünüyor” dedi.
ACİLEN PAZARLANAMAZSA DALINDA ÇÜRÜYECEK
Konunun muhataplarının müdahale etmesi gerektiğini belirten Başkan Kaya, “’Arkadaş sen geçtiğimiz sene 2 TL’ye alıyordun, meyve suyunu da bu fiyata satıyordun. Market rafındaki fiyatı 3 katına çıkardın ama benim üreticimden meyve suluk şeftaliyi geçen seneki fiyatından neden alıyorsun?’ diye sorgulanmalı. Bu ülkenin Tarım ve Orman Bakanlığı yok mu? Bu şehirde İl Tarım ve Orman Müdürlükleri, konunun diğer muhatapları neyse artık, onlar yok mu, bu neden sorgulanmıyor. Bunlar sorgulandıktan sonra, meyve suyu üreticisi de bu fiyatları, satmış olduğu meyve suyu fiyatlarına göre güncellemelidir. Bunu birileri nasıl bir baskı uygulayacaksa, meyve suyu sanayiye uygulayıp, fiyatları iyileştirmeli. Bakın bu mal çürüyecek. Meyve suyuna, iç ya da dış piyasaya biz bu malı pazarlayamazsak; bu mal dalında çürüyecek. Bu emek, alın teri dalında yok olacak. Bizim 10-20 gün bekleyelim gibi bir zamanımız yok. Anlık müdahale etmemiz gerekiyor” diye konuştu.
ÜRETİCİLER SANDIK BAŞINDA KAVGA EDİYOR
Meyve suyu sanayicisine seslenen Kaya, “Geçen yıl aldığı fiyatlara mal aldığı yetmiyormuş gibi bir de naz yapıyor. Utanmasa fiyatları indirecekler. Sattıkları ürünü 3 katına çıkardıkları ama aynı fiyattan hammadde aldıkları için malın alış fiyatını 2 TL’den düşüremiyorlar ama malı alma konusunda naz yapıyorlar. Yine buradan konunun muhataplarına sesleniyorum. Bu insanlara naz yapmayın. Malın satılmasını biraz hızlandırın. İnsanların kasa başında kavga etmesinin önüne geçin. İnsanlar, alın terim çöpe gitmesin diye ama az ama çok demeden meye suyu alıcılarının yanında, sandıkların başında kavga ediyorlar. Bizim gözümüzün önünde bunlar gerçekleşiyor. Bizim bunları çözüyor olmamız gerekiyor. Orada bir fabrikan varsa, kapasiteni mi artıracaksın, artık ne yapacaksın ve bu malı kaldıracaksın demeli birisi. Bu ürün dayanmaz, bir an önce fabrikalara sevkinin gerçekleştirilmesi gerekiyor. Meyve suyu sanayicisinin de fabrikasının kapasitesini artırması, ilave depolama alanları açtırması gerekiyor gibi çözümler üretilmesi gerekiyor” şeklinde konuştu.
“ÜRETİCİ, MALININ ÇÜRÜMESİNE SEBEP OLANLARI ASLA UNUTMAZ”
Üreticilerin seneye yeniden lazım olduğunun altını çizen Kaya, sözlerine şöyle devam etti: “Hepimize lazım, meyve suyu sanayiye de meyve suyunu tüketen tüketiciye de lazım. Dolayısıyla, üreticinin elinden tutulması lazım. Üretici, meyve suyu sanayinin amelesi değil. Birbirimize uzun yıllar daha muhtacız. Bakın bu zor günler geçer ama eğer ki üreticinin malını dalında bırakarak çürümesine sebep olurlarsa üretici bu acıyı asla unutmaz. Meyve suyu sanayi, bu malı ziyan etmeden almalı ve işleyerek üreticiye fayda sağlayacak şekilde fayda sağlamalı. Konunun muhatapları da bu çalışma yapılırken nasıl bir denetim oluşturacaksa yapmalı.”
“DEVLETE İHTİYACIMIZ VAR”
Oda olarak bu kadar büyük bir soruna yetemeyeceklerini de kaydeden Kaya, “Bunu devletin kurumları yapmalı. Devletin milleti için var ettiği kurumlara bizim şimdi ihtiyacımız var. Başka bir şey de sormak istiyorum, üreticinin üzüntüsünden mutluluk çıkarmaya çalışıp, kendine siyasi bir çıkar elde etmeye çalışanların ne önerileri var. Boy boy fotoğrafları sağa sola atıp, çöp gibi göstererek bu pazarın iyileşmesine belki de engel oluyorlar. Aynı kişiler, ürünler pahalı olsaydı bu sefer de tüketici şeftali yiyemiyor diye yayın yapacaklardı. Evet, soruyorum: Öneriniz ne Yok. Benim önerimi belirtiyorum: Mutlaka, kontrollü serbest piyasa getirilmeli ve bizim ürettiğimiz her ürüne taban-tavan fiyatı uygulaması mutlaka konmalı. Bu, üreticiyi de aracıyı da tüketiciyi de korur. Fiyat uygulamasının mutlaka getirilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
NOKSANLAR TESPİT EDİLMELİ VE ÖNGÖRÜLER OLUŞTURULMALI
Şeftalinin hem fiyatı hem de pazarlanması noktasında sıkıntılar olduğunu ileten Kaya, “Meyve suluğa gönderiyorsun, adam diyor ki: ‘Almayacağım.’ İç pazara gönderiyorsun, tüketemiyor. Örneğin burada tesis eksikliği gibi bir noksanımız var ise, ilave tesisler yaptırmalıyız. Ya özele ya da devletin kooperatiflerine. Bu işi yapabilecek finansal güçte kurumları ve birlikleri var. Şu anki meyve suyu işleme tesislerimiz yeterliyse de ilave tedbirler alınmalıdır. Artık biz bunu yaşadık ama bundan sonraki zamanlar için öngörüde bulunup, bir daha sorun yaşamamak için adım atılmalıdır” dedi. Ekstra olarak, dikim planlarının önceden oluşturulması gerektiğini söyleyen Kaya, “Ne kadar satabileceksek o kadar ürün dikimi yapmalıyız. Bu planlamayı da yine devletin kurum ve kuruluşları yapmalı… Bizim ihtiyaçlarımız ciddi bir şekilde tespit edilmeli ve yol haritası çizilmeli” dedi.
“BİRİLERİ GÜNDEM OLUŞTURDU AMA ÜRETİCİMİZ UMUTSUZLUĞA KAPILMASIN”
Üreticinin hiçbir şekilde ümitsizliğe kapılmaması gerektiğini ileten Kaya, “Bu sorunu ilk defa yaşamıyoruz ama ilk defa bu kadar gündem oldu. Ama bu sıkıntıların üzerinden fayda sağlamaya çalışanlar ciddi şekilde gündem oluşturdu. Üreticiler, ürünlerine bakmaya, hasat yapmaya devam etsinler. Ben şeftali üretimini bilen birisiyim. Arkadan çıkacak olan 4-5 çeşidimiz daha var. Şu an çıkan çeşitte yaşadığımız sıkıntıları, 10 gün sonra gülerek hatırlayacağız inşallah. Hatta üreticinin istediği seviyeye mutlaka gelecek diye düşünüyorum. Üründen vazgeçmek büyük bir sorun. Üretici, ürününden vazgeçmesin ve bakmaya devam etsin. Burada kaybettiklerimizi önümüzdeki çeşitlerde çıkaracağımıza inanmaktayım” şeklinde konuştu.
Sevi Gözay UĞURLU
