Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 81 ilde gerçekleştirdiği eşzamanlı basın açıklamasında, pandemi döneminde esnafların karşılaştığı ekonomik zorluklara vurgu yaptı. Çanakkale il yönetimi tarafından gerçekleştirilen toplantıya katılan Milletvekili Muharrem Erkek ise yaptığı açıklamada, “Esnaf gerçek anlamda destek bekliyor” dedi.
CHP İl binasında düzenlenen basın açıklamasına, Hukuk Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Çanakkale Milletvekili Muharrem Erkek, Yüksek Disiplin Kurulu Üyesi Serdar Soydan ve İl Sekreteri Doğan Ateş katıldı. İl Başkanı Metin Ümit Ural’ın şehir dışında olması sebebiyle katılamamasından dolayı, açıklamayı CHP İl Sekreteri Doğan Ateş yaptı. Ateş, genel merkezden gelen ortak açıklamayı kamuoyu ile paylaşarak, “Ülkemiz ağır bir salgın sürecinden geçmektedir. Tüm yurttaşlar bu süreçten olumsuz etkilenirken en ciddi sıkıntıyı yaşayan kesimlerin başında esnaflarımız gelmektedir. Salgın döneminde 700 bin esnaf dükkanını kapatırken iktidar, sosyal devlet olarak esnafa karşılıksız olarak tek kuruş yardımda bulunmamıştır. Bu süreçte dükkânını kapatan esnafın her türlü vergi, stopaj, sigorta, kira ve faturalarının devlet tarafından karşılanması taleplerimiz, borç içinde yüzen esnafın krediye rahat ulaşabilmesi için sicil affı çıkarılması önerimiz iktidar tarafından gündeme alınmamıştır” dedi.
“335 BİN ESNAFIMIZ KEPENK KAPATMAK ZORUNDA KALMIŞTIR”
“Esnafımız her geçen gün kötüleşen ekonomik koşullar altında ezilirken artık dayanacak gücü kalmamıştır” diyen Ateş, “Ülkenin dört bir yanından her gün yüzlerce esnafın kepenk kapattığı, siftah yapmadan günü bitirdiği haberlerinin yanı sıra bir de borçlarını ödeyemediği, ailesini geçindiremediği için intihar eden esnaflar ya da tezgâhına el konulduğu için kendini yakan güvencesiz seyyar satıcı haberleri gelmektedir. TÜİK'in verilerine göre 2 milyon 616 bin esnafımız varken, bu yıl hem pandeminin hem de yaşanan ekonomik krizin etkisi ile 335 bin esnafımız kepenk kapatmak zorunda kalmıştır. Geçtiğimiz Haziran ayında 7 bin 222 işyeri kapanırken, bu rakam son 5 yılın bütün Haziran aylarındaki en yüksek veri olarak kayıtlara geçmiş durumdadır. Esnafla beraber esnaf sayılan ama dükkânı olmayan pazarcılar, 500 bin kâğıt toplayıcısı, 30 bin simitçi,10 bin çiçekçi, 6 milyon kişi sokaklardan, 1 milyon gündelikçi ise temizlikten geçimini sağlarken, bu emekçiler de hükümet tarafından hem görmezden gelinmiştir” ifadelerini kullandı.
“İKTİDAR BUGÜNE KADAR ESNAFIN BİR TEK DERDİNE ÇARE ÜRETMEMİŞTİR”
Ateş, açıklamasının devamında, “İktidar bugüne kadar esnafın bir tek derdine çare üretmemiştir. Esnafa sadece faizle kredi verilmiş, verilen kredilerin üzerine faiz eklenerek 3 ay süreyle ertelenmiştir. Tüm bu olumsuz tablo yetmezmiş gibi açlık ve yoksullukla karşı karşıya kalan, gıda paketlerine muhtaç hale gelen esnafa IBAN numarası gönderip para istenmiştir. Saray hükümeti 8 ayda 510 milyar 418 milyon vergi toplamıştır. 26 milyar 400 milyon lira yurt dışından borç almış, Merkez Bankası'nın 44 milyar 460 milyon liralık kârını hâzineye transfer etmiş, Merkez Bankası'na 66 milyar liralık kâğıt para bastırmıştır. Merkez Bankası'nın kasasındaki 73 milyar 878 milyon dolarlık dövizi de satarak onu da kullanmıştır. Saray Hükümeti'nin, 2020 yılı ilk 8 ayında kullandığı para 1 trilyon 576 milyar 748 milyon liradır. Bu paradan esnafa 1 kuruş yardım yapılmamıştır. İktidar bu 8 aylık süreçte tefecilere 91 milyar 614 milyon lira faiz öderken kendi esnafına karşılıksız yardımda bulunmamış, üstelik esnafın borcuna yeni faizler eklemiştir” şeklinde konuştu.
“ESNAFIMIZIN HER TÜRLÜ DERDİ VE SORUNU İÇİN CUMHURİYET HALK PARTİSİ VARDIR”
“Bu kara günde esnafımız çaresiz ve yalnız değildir. Esnafımızın her türlü derdi ve sorunu için Cumhuriyet Halk Partisi vardır” diyen Ateş, açıklamasına şu şekilde devam etti: “Genel Başkanımızın 6 Ekim Sah günü grup toplantısında dile getirdiği ‘Esnafımız için 17 Talep’ başlıklı önerimizi kez daha seslendiriyoruz; acilen bir Esnaf Bakanlığı kurulmalıdır. Esnafımız için sicil affı çıkarılmalıdır. Esnafımızın kullandığı krediler, faizsiz ve ödeme gücüne göre taksitlendirilmelidir. Kiralarda stopaj kaldırılmalıdır. Zincir mağazalar ve AVM'ler için düzenleme yapılmalıdır. AVM'ler haftanın bir günü kapanmalıdır. Esnafın sosyal güvenlik primleri, işyerlerinin kapalı olduğu dönemde Hazine tarafından karşılanmalıdır. Esnafa salgın sürecinde haksız-insafsız cezalar yazılmamalıdır. Devlet esnafa olan borçlarını ödemelidir. Hijyen koşullarının sağlanması şartıyla kahvehanelerde oyunlara izin verilmelidir. Küçük esnafımızın yanında çalışanların, kısa çalışma ödeneği ile ilgili yaşadığı sorunlar giderilmelidir. Kamu kurumlan, işyerleri kapalı olduğu sürece kiracısı olan esnafımızdan kira almamalıdır. Ertelenen vergi ve sigorta primleri için salgın sonrasında yeniden yapılandırma olanağı getirilmelidir. Esnafımıza yönelik icra işlemleri durdurulmalıdır. Okul kantinlerinden bir yıl süreyle kira alınmamalıdır. Servis işletmecilerinden alman teminat mektupları iptal edilmelidir. Altı milyon sokak esnafımız kayıt içine alınmalı ve güvenceye kavuşturulmalıdır. Pandemi boyunca zarara uğrayan esnafa kira desteği sağlanmalıdır. İçinden geçtiğimiz pandemi süreci sosyal devletin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha göstermektedir. Başta esnaflarımız olmak üzere salgının olumsuz etkilediği tüm kesimlere en kısa sürede gerekli destek sunulmalıdır. İktidarın yapması gerekenler çözüm önerilerimizde sıralanmıştır. Bu öneriler dikkate alınarak esnaflarımızın sorunları giderilmelidir. Genel Başkanımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu'nun da ifade ettiği gibi Cumhuriyet Halk Partisi olarak bütün garibanların, işsizlerin, emekçilerin, esnafın sözcüsü olmaya devam edeceğiz.”
“KREDİ VERMEK GERÇEK ANLAMDA BİR DESTEK DEĞİLDİR”
Çanakkale Milletvekili Muharrem Erkek de, konuyla ilgili bir açıklamada bulunarak, esnafın şu anda çok zor durumda olduğunu ve desteğe ihtiyacı olduğunun altını çizdi. Erkek, “Esnaf gerçek anlamda destek bekliyor. Örneğin pandemi sürecinde işyerlerini kapattık. Kapatılması gerekiyordu, doğruydu. İnsan sağlığı her şeyin üstündedir. Ama esnafımıza kira desteği yapamadık. 3 ay esnafın kirasını devletin ödemesi gerekirdi. Dünyada bütün güçlü sosyal devletler böyle yaptı. Kredi vermek de önemlidir ama kredi vermek gerçek anlamda bir destek değildir. Sonuçta borç veriyorsunuz, esnaf onu geri ödeyecek. Gerçek anlamda bir destek istiyor esnafımız. Biz geçen gün Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Ünal Özcan’ın organizasyonu ile tüm ildeki oda başkanları ve esnaf temsilcileri ile bir araya geldik. Orada da konuştuk” diye konuştu.
“TOPLUMUN HER KESİMİ GİDERİLMESİ İMKANSIZ MAĞDURİYETLERE SÜRÜKLENİYOR”
“Cumhuriyet Halk Partisi ekonomi masası, daha Ağustos 2018’de kriz geliyor ve bu derin bir kriz olacak tedbir alın diye 13 maddelik çok önemli bir paket açıklamıştı” diyen Erkek, “Biz sorunları tespit ediyoruz. Çözüm önerilerini ortaya koyuyoruz ve her zaman şunu söylüyoruz; Türkiye’nin dört ayaklı bir çözüm strateji olmalı ve Türkiye bunu çok kısa zamanda yapabilecek güce sahip ama gerçek anlamda bir siyasi irade bugün bunu yapabilecek yok. Nedir bu? Hukuk, üretim, güçlü sosyal devlet ve sürdürülebilirlik. Bunun da sürdürülebilir olması lazım. Bunlar olmadığı için bugün esnafımız da çiftçimiz de işçilerimiz de işverenlerimiz de toplumun her kesimi giderilmesi imkansız mağduriyetlere sürükleniyor. Bugün il sekreterimizin belirttiği gibi 81 ilde bu basın toplantısı yapıldı. Biz esnaflarımızın ve toplumun her kesiminin sorunlarını ve çözüm önerilerini paylaşıyoruz kamuoyuyla. Daha pandemi süreci başlar başlamaz biz esnafımız ile ilgili çok acil alınması gereken tedbirleri sıralamıştı. Mesela demiştik ki; sicil affı çıkarın. Esnafımız bankaya gittiğinde bir zorlukla karşılaşmasın. Mesela, esnafımızın dükkanları kapalı, 3 aylık bir kira desteği sağlayın demiştik. Faizsiz erteleyin, faiz uygulamayın demiştik esnafımızın borçlarına. Bunları daha pandemi süreci başlar başlamaz söylemiştik. Çok ciddi şekilde ekonomi masamız çalışmalarını sürdürüyor. Bugün Türkiye’nin vatandaşlarımızın önündeki en temel, en ağır sorun ekonomik kriz ama her zaman söylediğimiz gibi. Bu ekonomik krizi büyüten de siyasi kriz bizzat sistemin kendisi” şeklinde konuştu.
“İL BAŞKANI ŞEHİR DIŞINDA”
Toplantı sonrasında basının sorularını yanıtlayan il yönetimi, kendilerine yöneltilen ‘İl Başkanı Metin Ümit Ural’ın birçok toplantında bulunamaması nedeni’ sorulmasının ardından İl Sekreteri Doğan Ateş, “Metin Bey özel işi nedeniyle dün sabah il dışına çıktı, burada bulunmamasının nedeni bu” diyerek kısa bir cevap verdi.
“KOMİSYON TARAFINDAN BİR ESNAF RAPORU HAZIRLANDI”
‘Çanakkale esnafına yönelik bir çalışma yapılıp yapılmadığı’ sorusuna ise Ateş şunları söyledi: “Genel merkezimiz 81 il örgütümüzü ve milletvekillerimizin tamamını illerde görevlendirdi. Cumhuriyet Halk Partisi il örgütü olarak 12 ilçede ve merkezde bir komisyon kurarak, il yönetimimizden oluşan bir komisyon tarafından bir esnaf raporu hazırlandı. Esnaf raporumuz genel merkeze bildirildi, milletvekillerimizin çalışmasının dışında. Bu anlamda esnafa yönelik çalışmalarımız yapılmıştır.”
ESNAF RAPORU
CHP İl Başkanlığı Genel Sekreterliğinin isteği üzerine salgın döneminde esnafların sorunları ve beklentilerine ilişkin olarak hazırladığı 17 maddelik çalışma raporu şu şekilde:
“1. 5 aydan beri yurtların kapalı olması ve velilerden tahsil edilecek ücretlerin %30’unun talep edilebilmesi bununda ancak yarısının tahsilatının gerçekleşmesi büyük bir mağduriyet yaratmıştır.
2. Yurt işletmecilerine Devlet Bankalarından KGF destekli ve düşük faizli yatak başına en az 2.000 TL olacak şekilde kredi sağlanması, kredinin en az 36 ay geri ödemeli olması ve üniversitelerin açıldığı tarihe kadar geri ödeme yapılmaması,
3. Önceden tahmin edilemeyen sebeplerle ( mücbir sebep ) kiraya veren ve kiracı arasında yarı yarıya paylaşmak ilkesinin hayata geçirilmesinin sağlanması. ( hukukta var olan Edimin ifası )
4. Kira stopajının pandemi süresince tahakkuk ettirilmemesi.
5. Pandemi süresince, kiraya verenin tahliye talebinin ve icra işlemlerinin durdurulmasının sağlanması.
6. İş-Kur’un sağladığı KÇÖ’den son 3 yıl içinde 150 gün prim yatırma koşuluna çekilerek faydalandırılması.
7. İş-Kur’un uygulamasının pandemi süresince devam etmesi.
8. İşverenlerin anılan süreçte, kendi paylarına düşen SGK prim ödemelerinden muaf tutulması.
9. KDV oranlarının % 8 den % 1’e düşürülmesi.
10. Ötelenen vergi, stopaj, KDV ve benzeri devlet alacaklarından pandemi süresince vazgeçilmesi ve gecikme alınmaması.
11. Okullar açılana kadar motorlu araçlar vergisinin alınmaması. Araç muayenelerinin ertelenmesi, araç ve koltuk sigortalarının alınmaması ve faizsiz kredi verilmesi.
12. Belediyelerden yılda 1 sefer alınan güzergâh ve uygunluk bedellerinin bir kereliğine bedelsiz verilmesi
13. Belediyelerden alınan plakaların 2 ay boşta kalması süresinin okullar açılana kadar uzatılması.
14. Pandemi süresi boyunca cirolarında ciddi artışlar sağlayan süper marketlerin salgın bitene kadar kırtasiye ürünlerini satmalarının engellenmesi.
15. Kırtasiye esnafına 3 ay geri ödemesiz en az 2 yıl vadeli faizsiz kredi imkânının sağlanması.
16. Okul sezonu öncesi kırtasiyeciler alımlarını şubat ve Mart ayında yaparak ödemelerini de çekler halinde Eylül – Ekim – Kasım aylarında yapacak şekilde borçlanmışlardır. Bu ödemelerin ertelenmesinin sağlanması.
17. Öğrenci kantinleri 7 aydan beri kapalı durumdadırlar. Devletten kredi alan kantin işletmecilerinin kullandıkları kredilerin en az 1 sene ötelenmesi ve bankaların koydukları faizlerin kaldırılmasının sağlanması. Kantin binalarını kiralayan işletmecilerin kurumlara olan kira borçlarının faizsiz bir şekilde pandemi bitene kadar ertelenmesi.”
Gizem Tuğçe BAYHAN
