Bu kısa bir zaman zarfı boyunca meydana gelen duraksama diyastol olarak isimlendirilir. Küçük tansiyon, bu kısa süreli pause (durma) anından bir sonraki kasılma meydana gelinceye kadar olan zaman zarfındaki gerçekleştirilen kan basıncı ölçümünü ifade eder.
İstirahat anında ölçülen normal diyastolik kan basıncı (küçük tansiyon) 80 mmHg’nın altındadır. Bir bireyde yüksek tansiyon bulunması halinde ise ölçülen küçük tansiyon değeri genellikle bu değerin üstündedir. Küçük tansiyon değerinin 110 mmHg üzerinde olması tehlikeli kabul edilir. Ardışık ölçümlerde bu tarz yüksek değerlerin tespit edilmesi sağlık kuruluşlarına başvurarak yardım alınması gereken bir durumdur.
Küçük Tansiyon Yükselirse Ne Olur?
Uygun tedavi verilmemiş küçük tansiyon yüksekliği oldukça ciddi ve bazen yaşamı tehdit edici bir seyir izleyebilen çeşitli komplikasyonların gelişmesine neden olabilir. Bu durumlardan bazıları şunlardır:
*Kalp krizi veya kalp yetmezliği
*İnme
*Anevrizma gelişimi
*Böbrek hastalıkları
*Görme kaybı
*Cinsel disfonksiyon
*Göğüs ağrısı
*Periferik arter hastalığı
KÜÇÜK TANSİYON YÜKSEKLİĞİ EVRELERİ NELERDİR?
Küçük tansiyon yüksekliği kendi içerisinde 3 evrede incelenir. Evre 1, evre 2 ve hipertansif kriz olarak tanımlanan bu durumlar kısaca şu şekilde özetlenebilir:
*Küçük tansiyon değerinin 80-89 arasında olması evre 1 hipertansiyon olarak isimlendirilir. Bu durum çeşitli ilaçların reçetelendirilmesi ve bazı olumlu yaşam tarzı değişikliklerinin uygulanması ile geri döndürebilir bir durumdur.
*Küçük tansiyon değerinin 90 mmHg ve üzerinde tespit edilmesi evre 2 hipertansiyondur. Evre 2 hipertansiyonda kişi inme veya kalp krizi gibi komplikasyonların gelişme riskinde belirgin bir artış söz konusu olup bu durumda uzun süreli ilaç tedavisine gereksinim duyulabilir.
*Küçük tansiyon değerinin 120 mmHg ve üzerinde olması kişinin “hipertansif kriz” durumunun içinde olabileceğine işaret eder. Ölçümlerde bu şekilde tespit edilen değerler varlığında acil olarak tıbbi müdahale gereksinimi olduğu unutulmamalıdır.
üçük Tansiyon Neden Yükselir?
Bir kişide hipertansiyon mevcut olması bu kişinin hem büyük hem de küçük tansiyonunun yüksek olduğuna tanımlayan bir ifadedir. Ancak bazı bireylerde sadece küçük tansiyon yüksekliği tespit edilebilir ve bu durum izole küçük tansiyon yüksekliği olarak tanımlanır. Nadir görülen izole küçük tansiyon yüksekliği hipertansiyon vakalarının yaklaşık olarak ?’ini oluşturur. Genel olarak bu durumun neden kaynaklandığı tam olarak ortaya konulamasa da çeşitli durumlar bir bireyde küçük tansiyon yüksekliği gelişmesi açısından ilişkili kabul edilir. Bu durumlardan bazıları şu şekilde özetlenebilir:
*Endokrin hastalıkları
*Renovasküler rahatsızlıklar
*Uyku apnesi
*Obezite
*Alkol kullanımı
Hamilelikte Küçük Tansiyon Neden Yükselir?
Kan basıncı takiplerinde küçük tansiyonun sürekli olarak yüksek olduğunu farkeden hamile bireylerin aklında “Gebelikte küçük tansiyon neden yükselir?” sorusunun olması gayet doğaldır. Gebelik döneminde ortaya çıkan yüksek kan basıncı, tedavi edilmemesi durumunda hem anne hem de bebek için ciddi sağlık sorunlarının gelişmesine öncülük edebilir. Bu nedenle genel olarak önerilen hamile bireylerin gebelik dönemi boyunda kan basıncı bakımından yakın takipte tutulması ve gerekli yaşam tarzı değişiklikleri ile yüksek kan basıncına bağlı oluşabilecek komplikasyonların önlenmesidir.
Hamilelikte küçük tansiyon yüksekliği ile ilişkili kabul edilen durumlardan bazıları şunlardır:
*Aşırı kilolu veya obez olmak
*Yeterince fiziksel aktivite yapılmaması
*Tütün kullanımı
*Alkol kullanımı
*Gebelikte hipertansiyon ile ilgili aile öyküsünün bulunması
*Çoğul gebelik
*İleri yaş (35’ten büyük olmak)
*Tüp bebek gibi yardımcı üreme teknikleri ile sağlanan gebelik
*Şeker hastalığı
*Çeşitli otoimmün hastalıklar
Sıkça Sorulan Sorular
Rastgele yapılan kan basıncı ölçümlerinde tek seferlik bir küçük tansiyon yüksekliği tespit edilmesi genellikle ciddi bir sağlık sorunu olarak değerlendirilmez. Ancak bu tarz kan basıncı değişiklikleri konusunda hekimlerinizi bilgilendirmeniz oldukça önemlidir. Oluşabilecek istenmeyen durumların önlenmesi amacıyla sürekli olarak yüksek tespit edilen küçük tansiyonunun tedavisinin yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
KÜÇÜK TANSİYON YÜKSELİRSE NE YAPILIR?
Kalp dostu gıdaların tüketimi ve gerekli durumlarda tansiyon ilaçlarının kullanımı küçük tansiyon dahil olmak üzere kan basıncı ölçümlerinin normal sınırlara gerilemesine yardımcı olabilir. Düzenli olarak yapılan kan basıncı ölçümlerinde küçük tansiyon yüksekliği tespit edilmesi bazı yaşam tarzı değişikliklerinin yapılmasının zamanı geldiğine işaret ediyor olabilir.
Bu kapsamda hekimlerinizin bilgisi ve önerisi dahilinde “Küçük tansiyon yükselirse ne yapmalı?” sorusuna yanıt teşkil eden şu uygulamalara başvurulabilir:
*Sebze, meyve, omega-3 yağ asidinden zengin balık, yağsız süt ürünleri, tam buğday ve kuruyemişler gibi kalp dostu gıda tüketimine özen gösterilmesi
*Doyurulmuş ve trans yağ içeriği bulunan gıdalardan uzak durulması
*Tuz tüketiminin azaltılması
*Kafein tüketiminin sınırlandırılması
*Alkol tüketiminin sonlandırılması
*Şeker tüketilmemesi
*Sağlıklı düzeyde vücut ağırlığına sahip olunması
*Düzenli fiziksel aktivite yapılması
*Stres düzeyinin kontrol edilmesi
*Tütün kullanımından kaçınılması
KÜÇÜK TANSİYON NEDEN YÜKSELİR NE İYİ GELİR?
Küçük tansiyon yüksekliği, bu durumun altında yatan nedenden bağımsız olarak dikkate alınması gereken bir durumdur. Yüksek aralıkta saptanan bazı tansiyon değerleri zaman içerisinde yükselme gösterebilir. Gerçekleştirilmiş bazı çalışmalar izole küçük tansiyon yüksekliği olan kişilerde yaklaşık olarak 10 yıl içerisinde kronik yüksek kan basıncı gelişme riskinin oldukça yüksek olduğuna işaret eder (6). İzole küçük tansiyon yüksekliği bu şekilde hipertansiyon olgusuna ilerlemese bile tek başına da kişide kalp damar problemi gelişimi açısından bir risk faktörü olarak değerlendirildiği unutulmamalıdır. Yakın zamanlı yapılan bir çalışmada izole küçük tansiyon yüksekliği olan bireylerin kalp krizi ve inme gibi yaşamı tehdit eden olaylara yakalanma riskinin normal kan basıncına sahip bireylere göre iki kat kadar yüksek olabileceğine işaret eder.
Küçük tansiyon yüksekliğinin düşürülmesine yönelik çeşitli stratejiler mevcuttur. Hekimlerinizin bilgisi ve önerisi dahilinde kilo verilmesi, sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanılması, haftada en az 5 gün ve en az yarım saat süre ile düzenli egzersiz yapılması ve gerekli durumlarda reçetelendirilen tansiyon ilaçlarının kullanımı, küçük tansiyon yüksekliğinin kontrol altına alınabilmesinde uygulanabilecek stratejiler arasında yer alırlar.
KÜÇÜK TANSİYON NEDEN ÇOK YÜKSELİR?
İzole şekilde büyük tansiyon normalken sadece küçük tansiyon yüksekliği meydana gelmesi genellikle genç yaş grubunda tanı alan bir durumdur. Küçük tansiyon yüksekliği genellikle nedeni bulunamayan bir durumdur. Bu şekilde altta yatan nedenin ortaya çıkarılamadığı küçük tansiyon yüksekliği esansiyel veya primer hipertansiyon olarak isimlendirilir. Klinikte çok sık karşılaşılmasa da küçük tansiyonun çok yükseldiği çeşitli durumlarda bu durumun neden kaynaklandığının tespit edildiği de olabilir. Tiroid hastalıkları, böbrek hastalıkları ve uyku apnesi küçük tansiyon yüksekliğine neden olabilecek durumlar arasındadır.
Küçük tansiyon yüksekliği dahil olmak üzere genel olarak hipertansiyon gelişiminin kontrol altına alınmasında çeşitli uygulamalara başvurulabilir. Sağlıklı yaşam tarzı değişikliklerinin yapılması ve gerekli durumlarda reçetelendirilmiş tansiyon ilaçlarının kullanımı bu kapsamda başvurulabilecek temel uygulamalardır. Genel olarak herhangi bir uygulama ile sadece küçük tansiyon üzerinde düşürücü etki yapılamayacağı unutulmamalıdır. Alınan önlemler ve yapılan uygulamalar hem sistolik hem de diyastolik basıncı üzerinde düşürücü etki gösterirler. Kan basıncı takiplerinizde küçük tansiyonunuzu sürekli olarak yüksek tespit etmeniz halinde sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman hekimlerden destek almanız önerilir.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr
