Çanakkale İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Yönetim Kurulu ve Bayramiç Ziraat Odası Başkanlığı’nın destek verdiği süt üreticileri, S.S. Söğütgediği, Bezirganlar, Cazgirler, Hacıdervişler Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Süt Toplama Merkezi'nde bir araya gelerek, keçi ve koyun sütüne geçen yılın fiyatının verilmesini süt dökerek protesto ettiler.
Çanakkale İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ferhan Savran burada yaptığı açıklamada, süt keçiciliği ve süt koyunculuğunda önde gelen illerden birinin Çanakkale olduğuna dikkat çekerek, “Özellikle coğrafi işarete sahip Ezine Peynirinin ham maddesini oluşturan koyun ve keçi sütüne olan talep, Çanakkale'de süt tipi küçükbaş hayvan yetiştiriciliğine olan ilgiyi arttırmıştır. Bu anlamda Çanakkale'de yaklaşık 5 bin aile koyun ve keçi sütü üreterek geçimini sağlamaktadır. Çanakkale, süt tipi koyun ve keçi ırkları açısından ülkemizin aynı zamanda damızlık merkezi konumundadır. Burada yaklaşık 350 bin baş koyun ve 200 bin baş keçi varlığı mevcuttur. Söz konusu ırkların % 70’i verimi yüksek süt tipi ırklardan oluşmaktadır. Yılda yaklaşık 40 bin ton keçi sütü, 25 bin ton da koyun sütü üretimi mevcuttur. Üretilen sütün hemen hemen tamamı il genelinde faaliyet gösteren mandıralara satılmaktadır” dedi.
“EZİNE PEYNİRİ MARKASI NEREDEYSE YOK OLMA TEHDİDİ İLE KARŞI KARŞIYA KALMIŞTIR”
Son yıllarda artan üretim maliyetleri ve fiyat istikrarsızlığının koyun ve keçi sütü üretimi açısından önemli sorunlar oluşturduğunu kaydeden Savran, “Giderlerdeki artışın gelirlere yansımaması üreticiyi zor durumda bırakmaktadır. Üretici üretime devam edebilmek için her geçen gün çeşitli kurum ve kuruluşlara borçlanmakta veya hayvanlarını satarak sektörden çıkma eğilimine girmektedir. Çanakkale’de üretilen koyun ve keçi sütleri Ezine peynirinin hammaddesini oluşturmaktadır. Coğrafi işarete sahip olan Ezine Peyniri bir marka olarak, Çanakkale’de ki sanayiciyi yıllardır süt ürünleri sektöründe söz sahibi yapmıştır. Ezine Peynirinin üretim sahası ve üretimde kullanılan sütlerin miktarları bellidir. Ancak son yıllarda Ezine Peyniri adı altında satılan ürünlerin nitelik ve fiyatlandırma noktasında yeterince kontrol edilememesi hem Ezine Peyniri markasına, hem de üreticiye büyük zararlar vermektedir. Gelinen aşamada Ezine Peyniri markası neredeyse yok olma tehdidi ile karşı karşıya kalmıştır. Çanakkale için olduğu kadar ülkemiz için de önemli bir değere sahip olan Ezine Peyniri marka değerinin kaybolmasına asla müsaade edilmemelidir. Bu sebeple Ezine Peyniri üretiminde çiğ süt fiyat politikası, üretici ve sanayicinin giderleri dikkate alınarak tarafların mağduriyetine sebep olmayacak şekilde ortak akıl ile belirlenmelidir. Zira yıllardır koyun ve keçi sütü fiyatları sanayici tarafından tek taraflı olarak belirlenmekte ve üretim maliyetleri yeterince dikkate alınmadan oluşturulmaktadır” diye konuştu.
“BU KOŞULLARDA ÜRETİME DEVAM EDEBİLMESİNİN İMKANI OLMADIĞI GİBİ, HAYVANLARIN KESİME GÖNDERİLMESİ DE KAÇINILMAZDIR”
Savran şöyle devam etti; “Bugün itibari ile 1 litre keçi sütünün üreticiye maliyeti yaklaşık 7,17 TL, 1 litre koyun sütün ise yaklaşık 8,70 TL’dir. Ancak son iki yıldır zaten üretim maliyetlerine sütünü satmakta olan üreticiye 2022 yılı üretim sezonunda üretim maliyetinin çok altında bir fiyat teklif edilmektedir. Bu koşullarda üreticinin üretime devam edebilmesinin imkanı olmadığı gibi, hayvanların kesime gönderilmesi de kaçınılmazdır. Bunun yanı sıra marketlerdeki fiyat farklılıkları ve haksız kazanç politikaları tüketiciyi Ezine Peyniri yerine daha ucuz olan inek peynirini tüketmeye yöneltmektedir. Ezine Peynirine olan talebin kaybolmaması ve tüketim alışkanlıklarının korunabilmesi için de bir takım tedbirlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple yetkili kurum ve kuruluşların gerek ürün içeriği, gerekse satış fiyatları ile ilgili denetimlerini arttırması gerekmektedir.
LİTRE BAŞINA ÖDENEN ÇİĞ SÜT DESTEKLERİ YETERSİZ
Koyun ve keçi sütü üretiminde bir diğer sorun ise, litre başına ödenen çiğ süt desteklerinin yetersizliğidir. Ülkemizde son yıllarda koyun ve keçi üretimi, Tarım ve Orman Bakanlığınca yapılan çalışmalar ve verilen destekler sayesinde oldukça cazip hale gelmiş, koyun ve keçi sayıları da ciddi artış göstermiştir. Hayvan varlığımızdaki bu artış çiğ süt üretimini de olumlu yönde etkilemiştir. Ancak koyun ve keçi sütü üretim miktarları inek sütüne göre düşük ve sezona bağlı bir üretim deseni olduğu için bu sütlere ödenen çiğ süt destekleri inek sütünden ayrı tutularak farklı bir bedelde ödeme yapılması önem arz etmektedir. Zira litre başına 20 kuruş olan çiğ süt desteğinin acilen güncellenmesini ve ürünün hak ettiği desteği bulmasını ilgili Bakanlıklarımızdan üreticilerimiz adına talep etmekteyiz. Bizler küçükbaş hayvan yetiştiricileri olarak ülkemiz adına her türlü zorlu koşullara rağmen üretime devam edebilmek için ürettiğimiz ürünlere hak ettiği bedelin verilmesini ve yetkililerce sesimizin duyulmasını talep ediyoruz.”
Çanakkale İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkan Yardımcısı İlhan Ulus ise süt üreticisinin isyanının büyük olduğunu belirterek, "Geçmiş yıllarda Ezine peynirine bağlı olarak Çanakkale merkez, Ezine, Ayvacık ve Bayramiç ilçelerini de teşvik ederek hayvanların sayısını çoğaltmak için uğraş verdik. Hayvan sayısı çoğalınca süt üretimi de arttı. Bakanlık ile yaptığımız görüşmelerde süt verimi de arttı ve devlet bunun için de destek verdi üreticilere. Geldiğimiz noktada süt üretimi fazla diye geçen yıldan itibaren pandemi bahane edildi, 'Satılmıyor' denildi. Buzhanelerin dolduğunu bahane eden mandıracılar, keçi sütünün 4,5 liraya verilmesi halinde alınacağını, 7 liraya da koyun sütünü alacaklarını söylüyorlar. Geçen yıl da keçi sütü 4,5 liraydı, 7,5 lira da koyun sütüydü. Bugün yakıt ve yem ve çoban maliyetleri arttı. Bugün 7 lira 17 kuruşa mal olan keçi sütünü mandıracı 4,5 liraya almak istiyor. 8 lira 90 kuruşa mal edilen koyun sütünü de 7 liraya almak istiyor. Geçen yılın altında bir fiyata alınmak isteniyor ki bunu kabul etmemiz mümkün değil. Bu şekilde devam ederse üreticilerimiz hayvanlarını kestirmek zorunda kalacak. Çözüm olarak, Ulusal Süt Konseyi'nin büyük başta olduğu gibi küçükbaşta da süt fiyatlarının belirlemesini bekliyoruz. Keçi sütünün inek sütünden 1,5 kat, koyun sütünün de 2 kat daha fazla olmasını istiyoruz" şeklinde konuştu.
Bayramiç Ziraat Odası Başkanı İsmail Pehlivan da Ezine peynirinin geleceğinin bölgedeki küçükbaş sütüne bağlı olduğuna dikkat çekerek "Üreticilerin hayatını devam ettirebilmesi için keçi sütünün 7 lira, koyun sütünün ise 10 lira olması gerekiyor. Bu şartlarda hayvanlar bıçağa giderse Ezine peyniri tükenme noktasına gelir. Sahte Ezine peynirleri piyasaya çıkar" ifadelerini kullandı.
Sevi Gözay UĞURLU
