Çanakkale Çevre ve Doğa Dernekleri Federasyonu Başkanı Bünyamin Nami Tonka Güzelyalı’da bulunan Turgut Reis Tabyası’na dikkatleri çekerek, bu tarihi alanın tekrar canlandırılması için harekete geçilmesi gerektiğini söyledi. Tabyaya giden yolların bozukluğunu vurgulayan Tonka, “Tarihimiz yar ama tarihi görmek için tur minibüs ve otobüslerimizin bu tarihe ulaşmasını sağlayacak yolumuz yok” açıklamasında bulundu.
Hasan Mevsuf Şehitliği’ni gönüllü olarak rutin bir şekilde temizleyen Çanakkale Çevre ve Doğa Dernekleri Federasyonu Başkanı Bünyamin Nami Tonka, şehitliklerin yanı sıra Güzelyalı’da bulunan Turgut Reis Tabyası’na da sahip çıkılması yönünde çağrıda bulundu. Tonka, tabyaya çıkan yolların çok bozuk olduğunu ve ziyaretçilerin buraya ulaşmakta zorluk çektiğini vurgulayarak, “Burası Turgut Tabyasına çıkan yol. Bu yolu 1985 yılında dönemin Çanakkale Valisi Erdinç Büyükakalın’a, benim babam o dönem il Genel Meclisi Üyesi Vali Büyükakalın’a ‘Sizi bir yere götürmek istiyorum’ diyor ve dönmemin Çanakkale Valisi Erdinç Büyükakalın ile beraber buraya geliyorlar. Vali Büyükakalın topları gördüğü zamanda ‘Derhal bu yolu asfalt yapalım’ diye talimat veriyor. Şu anda bu yolun asfaltı 1985 yılında yapılmış olan asfalt. Buradaki yol yerli ya da yabancı turistleri taşıyan otobüslerin geçmesine uygun değil. Bu asfaltın yapıldığı 1985 yılından beri de bu yol neredeyse tamamı ile bozulmuş durumda. Yolun bu durumundan dolayı da hiçbir tur otobüsü, tur operatörü ya da otobüs şoförü Turgut tabyalarına giden yola girmek istemiyor. Yani biz tarihimizi göstermek istiyoruz ama bunu bir türlü başaramıyoruz” ifadelerini kullandı.
“BENİN TEK BİR UMUDUM VAR, MECLİS BAŞKANI NEJAT ÖNDER”
Turgut Reis Tabyası ile ilgili bilgi veren Tonka, “Turgut Tabyasında bulunan toplar, Turgut gemisinden sökülerek buraya getirilmiş. Turgut gemisi Çanakkale Savaşları sırasında şimdiki Kilye Koyuna gelip oradan Arıburnu bölgesine aşırtma top mermileri atmış gazi toplardır. Mustafa Kemal Atatürk’ün Arı burnundaki savaşlarına destek veren toplardır. Bu yola ve Turgut Tabyasına sahip çıkacak olan kurumlar İl genel Meclisi, İl Özel İdaresi’dir. Bu kurumlar buraya sahip çıkması lazım. Zaten 1985 yılında buraya asfalt yol yapanda il özel idaresiydi. Ben bu kon u ile ilgili yazılar yazdım ‘Bu Yolun Sahibi Kim?’ diye. Bu yazıları ilgililer okuyor ya da kendilerine bu konu geliyor ama ilgililer makamlarında oturarak yönetim tekniğini benimsedikleri için, halkın ve Çanakkale’nin ihtiyaçları nedir bu konularda herhangi bir çalışma yaptıklarını görmüyoruz. Bu alana Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü de sahip çıkmalı, İl Özel İdaresi sahip çıkmalı. Mustafa Kemal Atatürk’ün birliklerine önemli destek sağlayan bu toplar yine Atatürk’ün kurmuş olduğu partinin mensupları bu toplara sahip çıkmıyor, en çok üzüldüğün taraf da budur. Atatürkçülük konusunda mangalda kül bırakmayanlar Atatürk’ün vatanı kurtarma adına verdiği savaşa destek olan topların ulaşım yoluna yeterince destek verilmediği görülüyor. Bunu da anlamakta güçlük çekiyoruz. Bunlar nasıl Atatürkçüdür? İl Genel Meclisinde Cumhuriyet Halk Partisinin çoğunluğu olduğu dönemde Turgut tabyalarına giden bu yolu hayli hayli yapmaları lazımdı. Ama arkadaşlarımızın böyle bir duyguları, böyle bir heyecanları yok. Benin tek bir umudum var. Çanakkale il Genel meclisinin bugünkü Meclis Başkanı Nejat Önder, bu haberimizi eğer duyarsa ya da bu yayınımız kendisine iletilirse mutlaka buraya sahip çıkacaktır diye düşünüyorum. Diğer kurumların hiçbir tanesinden ümidim yok” diye seslendi.
“GAZİ TOPLARIMIZA SAHİP ÇIKMAMIZ LAZIM”
“Çanakkale Belediyesi bu yolun ön tarafına ruhsat verebiliyor ama oda bu yol benim sorumluluğumda olan bir yol değil mantığı ile konuya bakıyor. Aslında kültürel değerlere sahip çıkmak lazım. Bu tabyada bizim, Çanakkale’nin en büyük kültür değerlerimizden biri” diyen Tonka, tabyaların tarihi ile ilgili olarak şu bilgileri paylaştı: “Çocuklara bu topları gösterdiğiniz zaman onlar diyecek ki ‘Dedelerimiz bu toplar ile birlikte büyük bir zafer kazanmışlar’ diyeceklerdir ve ülkeye Mustafa Kemal Atatürk’e bağlılıkları çok daha fazla artacaktır. Umarım çok kısa sürede birileri uyanır buraya gelerek bu rezaleti görürler. Ondan sonrada bu yol için gerekli çalışmalar yapılır diye düşünüyorum. Turgut Tabyasındaki bu toplar bizim Gazi Toplarımız. Arıburnu savaşlarına destek vermiş olan toplar. Turgut gemimizden sökülerek 2. Dünya Savaşı için buraya getirilmiş toplar. İyi ki de bu toplar buraya getirilmiş. Yoksa bu gazi toplarımızda satılacaktı ve inşaat demiri falan olacaktı ve böylelikle gazi toplarımızı ve tarihimizi kaybedecektik. Buradaki topların buraya koyulma sebebi dünya savaşında bu topların menzili karşı kıyıları vurabilecek özelliğe sahip olmaları. Bir de bu gazi topları buraya getirmişler ki düşman gemisi ya da gemileri Çanakkale Boğazından giriş yaparsa Turgut tabyasındaki toplar boğaza giriş yapan gemiyi rahatlıkla görürken düşman gemisi bu tabyadaki topları görene kadar bu tabyadan düşman gemisine isabetli atışlar yapılabiliyor. O dönemde genelkurmayımızdaki savaşı sevk ve idare edecek olan komutanlar konum açısından fevkalade önemli bir noktaya tabyayı kurmuşlar. Turgut Tabyasındaki toplar, gazi toplar olduğu için bizim tarihimiz açısından önemli. Dedelerimizin neleri nasıl yaptıkları ile ilgili bizlere ipuçları veriyor. Bu topların yolunu yapmak sureti ile yerli ve yabancı tüm turistlere, bütün ziyaretçilere bu gazi toplarımızı göstermemiz lazım. Bununla ilgili 1980’li yılların ortasında büyük bir atılım yapıldı ve burada güzel şeyler yapıldı ve biz de çok mutlu olduk. Bu çalışma yapıldıktan sonra Çanakkale’ ye gelen bütün ziyaretçilerimizi de bu topları gösteriyorduk. Ama maalesef bu tabyaların bulunduğun alana ulaşmak pek mümkün değil. Tabyaya çıkan yollar sanki böyle adeta engebeli bir ralli yolu gibi zor şartlar gidiliyor ve buraya gelenler bu zor şartları geçerek buraya gelebiliyor. Bu yollardan geçilemediği için yerli ve yapancı turistleri de bu alana getirmek mümkün olmuyor. Yani yollar geçit vermiyor tarihi topları gazi topları göstermeye. Burada bütün görev Kültür ve Turizm Müdürlüğüne ait. Yine Çanakkale Belediyesi’ne ait. Bu kurumların ‘Benim Alanın Değil’ deme lüksleri yok. Çanakkale’ye gelecek Çanakkale’ de tarihi görmek isteyen yerli ve yabancı turistlere bir şeyler göstermeniz lazım. En başta da gazi topların bulunduğu Turgut Tabyasını göstermeniz lazım. Bunun yanında tabyanın çevresi maalesef temiz değil ve kirlilikten geçilmiyor. Bu alanı temizlemek temiz tutulmasını sağlamak lazım. Bu gazi toplarımız tarihe yeniden kazandırılmalı. Çanakkale tarihi ile Türkiye’ nin önde gelen şehirlerinden biri. Çanakkale’de 34 tane kale var. Antik kent sayısı 167. Çanakkale dünyada 42 ülkeyi ilgilendiren bir savaş alanına sahip. Böyle bakıldığında biz burada bulunan gazi toplarımıza sahip çıkmamız lazım. Ama şehrimizi yönetenlerin, tarih şuuru, bu milletin değerlerini gelecek nesillere aktarma şuurunu oluşturması gerektiği kanaatindeyim. Ben Çanakkale’de görev yapacak olan Kamu görevlilerinin ve yöneticilerin hepsinin Çanakkale tarihini bilmeleri gerektiğini düşünüyorum” diye açıklamasını bitirdi.
Gülçin AKIN
