Pandemi dolayısıyla 2020-2021 eğitim öğretiminin güz döneminde okul öncesi ve 1.sınıf öğrencileri hariç diğer sınıf öğrenciler için online olarak devam etmesi kararı alınmıştı. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk tarafından açıklanan bu kararın ardından, önlük gibi okul kıyafetleri satan esnafların satışları olumsuz etkilendi. Çanakkale’deki 32 okulun giysilerini satan esnaf Hilmi Erkan, “Geçen seneye oranla öğrenci kıyafetlerinin satışında yüzde 90 düşüş var” diyerek süreçten bahsetti.
Korona virüsü sebebiyle okulların bu dönem de online olarak devam etmesiyle birlikte okul kıyafeti satan esnaf Hilmi Erkal, birinci sınıf öğrencileri hariç satış olmadığı için zor durumda olduğunu söyledi. Erkal, “Okulların ne zaman açılacağı ve hangi şartlarda açılacağı çok merak edilen bir konuydu. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk okulların açılması ve yüz yüze eğitimin başlaması ile ilgili son yaptığı açıklamada, okulların 21 Eylül’ de ve sadece okul öncesi öğrencileri ve okula yeni başlayacak olan 1.sınıf öğrencileri için haftada bir gün beş ders saati uzunluğunda, ikinci haftadan itibaren haftada iki gün yine beş ders saati üzerinden yüz yüze eğitim yapacaklarını, diğer sınıf öğrencileri buna ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerinin ise Milli Eğitim Bakanlığının EBA sistemi ile uzaktan eğitim göreceklerini açıkladı. Bu süreç hafta başında başladı. Sistem şu an Milli Eğitim Bakanının açıkladığı gibi yürüyor. Tabii eğer korona virüs salgını ile ilgili olumlu gelişmeler olur ve vaka sayıları düşer hatta sıfırlanırsa diğer öğrenciler de yüz yüze eğitime başlayabilecekler. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, bu açıklamayı da yapmıştı. Okullarda yüz yüze eğitim konusu okul kıyafetleri sattığımız için bizi direkt ilgilendiriyor ve bu süreci uzun zamandır takip ediyoruz” dedi.
“VELİYE İSTERSENİZ DİYE BİR SEÇENEK BIRAKILMAMALIYDI”
Erkal, “Velilerde ise ‘ya okullar yine kapanırsa’ ya da üst sınıflarda okuyan çocuğu için ‘bu sene yüz yüze eğitim olmazsa’ düşüncesi oluştu. Biz, kendi iş kolumuzu yani okul kıyafetleri -ki bu gruba okul eşofmanları da giriyor- değerlendirecek olursak; Çanakkale’de bulunan tüm ilköğretim okullarının öğrenci kıyafetlerinden, liselerin öğrenci kıyafetlerine kadar tüm okul kıyafetlerini 6 ayda hazırladık. Bu, 32 okul yapıyor ve bu okullarda okuyan öğrencilerin okul kıyafeti satışını ben yapıyorum. Şimdi tüm okul kıyafetleri hazır ama satış yok. Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı’ndan yapılan uyarı ve talimatların bence tam değil de yarım bir şekilde uygulanması dolayısı ile velilerin tedirginliği artırıyor. Milli Eğitim Bakanlığı, ‘İsterseniz çocuğunuzu yüz yüze eğitime gönderirsiniz, isterseniz de çocuğunuzu uzaktan eğitim ile eğitim ve öğretimine devam eder’ diyerek tercihi veliye bıraktı. Bu durum böyle olmamalıydı. Bu konu ile ilgili karar daha önceden alınmalı, veliye isterseniz diye bir seçenek bırakılmamalıydı. Ya okullar açılmalı ve ‘eğitim öğretim yüz yüze yapılmaya başlamalıydı ya da okullarda açılmayacak EBA üzerinden uzaktan eğitime devam edilecek’ denmeliydi. Tabii bu söylemim yanlış anlaşılmasın biz para kazanacağız diyen bir yapım yok. Ne olursa olsun önce sağlık” ifadelerini kullandı.
“OKUL KIYAFETLERİ HAZIR AMA SATIŞ YOK”
Okul kıyafeti satışlarında belirsizlik nedeni ile geçen seneye göre yüzde 90 düşüş olduğunu ifade eden Erkal, “Biz okul kıyafetlerinin bir sonraki eğitim öğretim yılına hazır olması için her yıl Kasım’ın 15’inden sonra siparişleri veriyoruz. Bu siparişlerimiz, üç ya da beş ay içerisinde tamamlanıyor ve bize gönderiliyor. Ben Çanakkale’de 32 okulun kıyafetlerinin satışını yapıyorum. Bu okullar arasında belde ve ilçeler de mevcut. Ancak bu yıl için hazırlıklarımızı yaptığımızda Korona virüsü durumu yoktu. Şimdi okul kıyafetlerimiz hazır ama maalesef satış yok. Geçen sene 1 Ağustos’tan 30 Ağustos’a kadar günde 30-35 takım okul kıyafeti satışı vardı. Bu sene ise bu satış sayısı 3 ya da 5 takıma düştü. Hatta çoğu gün bu sayılara bile ulaşamıyoruz. Geçen seneye oranla öğrenci kıyafetlerinin satışında yüzde 90 düşüş var. Tabii 21 Eylül itibari ile okul öncesi öğrenciler ve ilköğretim birinci sınıf öğrencileri yüz yüze eğitime başladılar. Diğer tüm öğrenciler uzaktan eğitim öğretim görüyor. Bu durum da okul kıyafetlerinin çok düşük oranda satılmasına neden oluyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın çocuğunu okula göndermesi konusundaki kararı da velilere bırakınca, en az yüzde 50 velinin çocuğunun okula göndermemesi anlamına geliyor. Oradan da bir düşüş var. Veliler çocuklarına okul kıyafeti almaya geldiklerinde, ‘Ya okullara kapanırsa ve bir daha açılmaz ise ne olur, giyilmediği sürece okul kıyafetlerini geri alır mısınız?’ gibi sorular soruyorlar. Bunun nedeni ise belirsizlik. Küçük bir miktar kapora verip okul kıyafetlerini ya da diğer öğrencilerin eskimiş okul kıyafetlerinin yenilenmesi gibi ayırtmalar da var. Bu durum bizim için satış adedi olarak yeterli mi? Hayır değil. Okulların öğrenciler tekrar yüz yüze eğitime başlamaları ve böylece de okul kıyafetlerinin tekrar satışının yapılmasını gerekiyor. Özetleyecek olursak bu sene okul kıyafetleri vitrinlerimizdeki mankenlerin üzerinde kaldı” ifadelerine yer verdi.
“ESNAFA FAİZSİZ VE UZUN VADELİ KREDİ DESTEĞİ VERİLMESİ ŞART”
Erkal, okul malzemeleri satan tüm esnafların çok ciddi sıkıntıda olduğunu ve esnafların devletten faizsiz ve uzun vadeli kredi beklediğini söyledi. Erkal, “Bu durumun ekonomik açıdan sonuçları var. Şimdi mesela açık açık söyleyeyim. Bu ay birkaç gün sonra 60 milyar ama benim cebimde 5 bin TL var. Nasıl ödeyeceğiz 55 milyarı? Ekonomik olarak eğer varsa hazırda paranız ile oradan ödersiniz. Gördüğünüz gibi, Çanakkale’de bu nedenle işyerleri ve dükkânlar kapanıyor. Sadece Çanakkale'de değil Türkiye genelinde, hatta dünya genelinde de fabrikalar, işyerleri kapanıyor. Yabancı ülkeler okullarını açıyor, duruma bakıyor, yeniden açıyor, vaka sayısı yükselirse yeniden kapatıyor. Okullar 21 Eylül’de açıldı. Bence bu süre 2 hafta olabilir ya da 1 ay olabilir, bir deneyecekler ve vaka sayılarına göre bu süreyi uzatacaklar ya da okullarda yüz yüze eğitime yine ara verecekler. Ancak tahmin ediyorum ki, bu belirsizlik 2021 Ocak ve Şubat ayına kadar devam edecek. Bu belirsizlikte şimdi olduğu gibi satışlara yansıyacak. Bizim okul kıyafetlerini diktirdiğimiz firmalara verdiğimiz çekler var, bu sürece kadar bu çeklerin vadesi de gelecek. Endişemiz zaten bu. Çek ödemelerimiz kredi ödemelerimiz aksayacak. Amacımız şu an satış yapıp kar yapmak değil vadesi gelince borcumuzu ödeyecek satışlar yapmak. Devletin bizim gibi zor durumda olan ve pandemi nedeni ile iş yapamayan esnafa faizsiz ve uzun vadeli kredi sağlaması lazım. Buna benzer özellikle çiftçilere, hayvan yetiştiricilerine faizsiz kredi imkânı sağlanıyorsa bu zor günlerde çek ve kredi ödemeleri bir süre sonra çok ciddiye sıkıntıya girecek esnafa acil yardım gerekiyor. Bu arada çalışanlarımızın bir kısmı da kısa çalışma ödeneğinde ve biz çalışanlarımız zor duruma düşmesin diye kısa çalışma ödeneği miktarını asgari ücrete tamamlayarak çalışanlarımıza veriyoruz ki mağdur olmasınlar. Kısaca esnafa bu dönem faizsiz ve uzun vadeli kredi desteği verilmesi şart” diyerek okul kıyafetleri satan esnafların içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılardan bahsetti.
Sevi Gözay UĞURLU
